Toplumsal fayda ve kâr etme olgularını birleştirerek daha sürdürülebilir girişimler elde etmeyi amaçlayan sosyal girişimcilik geleceğin en önemli girişimcilik modellerinden biridir. Peki sosyal fayda nedir ve neden önemlidir?
Sosyal girişimcilik nedir?
Dernek ve sivil toplum örgütleri gibi oluşumlar kar amacı gütmeden toplumsal ve küresel fayda sağlamak adına çalışmalar düzenliyorlar. Ancak bu noktada bireyleri teşvik edecek bir kar sağlanamadığı için ve değişen dünyada çevresel duyarlılığın bir zorunluluk haline gelmesiyle beraber sosyal girişimcilik modeli ortaya çıktı. Kapitalist düzendeki karlılık ile beraber sosyal fayda gözeten sosyal girişimciler, daha sürdürülebilir bir dünyayla beraber markalarını da sağlam bir imaj ve inanç üzerine inşa ediyorlar.
Sosyal girişimcilik verileri dünya çapında takip ediliyor ve oldukça faydalı etkileri olduğu gözlemleniyor. Örneğin Birleşik Krallık’tan bir araştırmaya göre 2013 senesinde ülkede 70 bin sosyal girişim gerçekleşti ve bu sayede bir milyon kişi istihdama kavuştu. Bu bireylerin pek çoğu dezavantajlı gruplar içerisinde yer alıyordu ve bu sayede ülke ekonomisine 18,5 milyar pound katkı sağlandı.
Sonuç olarak sosyal girişimcilik hem toplumsal fayda hem de kalkınma gibi birçok şeye etki etmektedir. Peki sosyal girişimcilik özellikleri nelerdir?
Sosyal girişimcilik özellikleri
Sosyal girişimcilik temel olarak dayanışma duygusu ve kar edinme amacını bir arada taşır. Özelliklerini şu şekilde maddeleyebiliriz;
- Sosyal girişimciliğin odak noktası toplumsal fayda sağlamaktır ancak bunu yaparken bir yandan da kar etmeyi hedefler.
- Girişimcilikte olduğu gibi bir toplumsal eksikliği keşfeder ve bunu iyileştirmek için uğraşır ancak buradaki odak noktası dezavantajlı gruplardır. İklim krizi, kıtlık veya benzeri felaketlerden etkilenen gruplar, çocuk işçiler vb. herhangi bir grubu kapsamına alır.
- Sosyal girişimcilik toplumsal mücadele alanını genişletir ve bireylerde bir katılım hissi uyandırarak mücadeleye davet eder.
- Çözüm odaklı hedeflerinin yanında fayda sağlar ve bununla artı puan kazanır. Bu durum marka bilinirliğini yaratmanın yanında olumlu bir imaj yaratır. Sosyal girişimci markaların daimi müşterileri bulunur.
- Sosyal girişimcilik sürdürülebilirlik anlayışına sahiptir.
- Sosyal girişimcilik toplumsal bilinç ve kaynakların verimli kullanılmasına katkıda bulunur ve tasarrufu önceleyerek israfın önüne geçer.
- Sosyal girişimcilik iyi bir imaj oluşturmaya yardımcı olurken daha kolay yatırım bulmaya da referans olur ve ihtiyaç duyulan sermayenin daha kolay karşılanmasına yardımcı olur.
Sosyal girişimcilik örnekleri
Sosyal girişimciliğe pek çok örnek gösterilebilir. Türkiye’den bir örnek gösterecek olursak çöp(madam)’ı görebiliriz. Bu girişim, geri dönüşüme katkı sağlarken bir yandan da dezavantajlı kadınlara istihdam sağlayarak ekonomiye katkıda bulunuyor. Çevresel atıkları toplayarak satılacak eşyalara dönüştüren çöp(m)adam, iş arayan kadınları istihdam ediyor.
Yurt dışından bir örneğe bakacak olursak, aslında bir ayakkabı markası olan TOMS, gelirinin bir kısmı ile ayakkabı gibi temel ihtiyaçlara erişimi olmayan çocuklara ödenek ayırıyor. Bu sayede hem kendi markasının ürünlerini pazarlıyor hem de müşterilerine kendisinden alışveriş yaptıktan sonra iyi hissettirecek bir sebep sunuyor.
